HISTORIA SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ŁYSAKOWIE

Polska pod zaborem rosyjskim - panujący Car Mikołaj Aleksandrowicz 1894-1917r.

     Car Aleksander I przeprowadził w 1822r. kasację Liceum Ogólnokształcącego    w Jędrzejowie i dopiero w 1905r. Polska Macierz Szkolna założyła szkołę średnią
o nazwie gimnazjum. Po Powstaniu Styczniowym w 1863r. Królestwo Polskie nazwano Krajem Przywiślańskim podzielonym na 10 gubernii na wzór rosyjski. Językiem urzędowym był język rosyjski. Jędrzejów pozbawiono praw miejskich od 1864r. aż do 1920r. Następowała rusyfikacja szkolnictwa w Polsce, nauka języka polskiego była nadobowiązkowa.

     Budowa szkoły w Łysakowie

    Dnia 18 maja 1898r. zebrało się w gminie Raków 290 osób w sprawie budowania szkoły w Łysakowie. Podczas przeprowadzonego przez wójta głosowania 200 osób zagłosowało za jej budową i zwrócono się do władz gubernii
o wydanie pozwolenia. Zgodę uzyskano już w następnym miesiącu tj. 7 czerwca 1898 roku. Postanowiono utworzyć komitet budowy, w skład którego wchodzili obywatele wsi Łysakowa i Węgleńca.W komitecie budowy byli :

1. Joachim Czarnecki

2. Wincenty Szczerba

3. Piotr Michalski

4. Jan Kośmider

5. Piotr Bijak

6. Franciszek Grygiel

7. Michał Bukowski

     Komitet zgłosił się do jędrzejowskiego architekta, a ten wykonał projekt budynku szkolnego. Każdy rolnik zobowiązywał się do płacenia podatku na budowę w zależności od ilości posiadanych mórg ziemi oraz deklarował pracę przy jej budowie. Na początek budowy wójt gmin Raków przekazał 360 rubli. Wioski takie jak Węgleniec, Jasionna i Raków zebrały wspólnie 150 rubli, a cała budowa
z wykończeniem kosztowała 4700 rubli. Działkę na szkołę zakupiono od Żyda Mayera w ilości 3 morgi, a było na niej posadzonych 12 drzew owocowych. Działka graniczyła od strony wschodniej z ziemią Joachima Czarnieckiego, od strony południowej graniczyła z ziemią Niechciała i Czarnieckiego, a od strony zachodniej z ziemią Piaseckiego. Akt notarialny zakupu działki podpisał wójt gminy Raków - Marcinowski oraz członkowie Tomasz Fatyga i Jan Gliwiński. W czasie kopania fundamentów pod budynek natrafiono na bardzo twardy kamień i architekt poprowadził głębokość cokołu do 1,75( uta).

       Już w roku 1900 postał budynek. Szkoła była zbudowana z cegły i białego kamienia, miała ganek, pokryta była gontem. Na początku była jedna sala lekcyjna o wielkości 16 metrów kwadratowych. Dnia 8 czerwca 1904 roku zwrócono się do władzy o pozwolenie o budowę domu dla nauczycieli i uzyskano ją.

      Szkoła nosiła nazwę: Naczelna Szkoła Nr. 2 Odnokłassowa Ucziliszcza. Pierwszym nauczycielem był pan Krynicki, a uposażenie dla niego rocznie wynosiło 290 rubli i 6 % składki emerytalnej (był bardzo krótko w Łysakowie). Nauczyciel co miesiąc miał obowiązek wysyłać po rosyjsku raport do Guberni. Pierwsi uczniowie, a było ich 39, wnosili opłatę 300 rubli za naukę. Mieli 29 książek i 33 podręczniki, które były na miejscu w szkole i tak powstała 1 biblioteka. Uczyli się po rosyjsku, nawet na przerwie nie wolno było rozmawiać po polsku. W 1908r nastąpiła zmiana nauczyciela – została nim Stanisława Jarosz, a szkoła już była czteroklasowa, tylko jeden rok była jednoklasowa. Następnym nauczycielem został Andrzej Waleron.

      Dyrektorem już sześcioklasowej szkoły był Franciszek Nawrot, który przyjeżdżał albo chodził pieszo z Jędrzejowa. Nauczycielka Maria Szmajdlówna mieszkała u gospodarzy Słowińskich prowadziła harcerstwo, muzykę i była bardzo lubiana przez dzieci. Kolejnymi nauczycielami byli Wiesław i Zofia Wizental, również przyjeżdżający z Jędrzejowa. Dyrektor Czekalski był zesłańcem z Syberii, cały rok chodził pieszo z Jędrzejowa i uczył matematyki. Inni nauczyciele przed wojną:

1. Pani Mikulska

2. Pan Kwaśniewski

3. Pan Budzyński

4. Pan Nawrot

        Na początku II wojny światowej kierownikiem tutejszej szkoły był wyżej wsomniany Franciszek Nawrot. Za działalność patriotyczną w 1940r. trafił do obozu w Oświęcimiu, z którego już nie wrócił.